Od MVP do Scale-Up: który dług techniczny warto zatrzymać?
Jeśli jesteś nietechnicznym founderem, „dług techniczny” prawdopodobnie brzmi jak przekleństwo. Brzmi jak błąd. Brzmi jak coś, za co Twoi programiści przepraszają, gdy mówią Ci, że nowa funkcjonalność zajmie trzy tygodnie zamiast trzech dni.
Ale prawda jest taka, że jeśli nie masz żadnego długu technicznego, to prawdopodobnie działasz się zbyt wolno.
Na wczesnych etapach rozwoju firmy szybkość jest Twoim najcenniejszym atutem. Próba zbudowania „idealnego” oprogramowania od pierwszego dnia to często wyrok śmierci. Przepalasz budżet, budując skalowalną, dopracowaną architekturę dla milionów użytkowników przez wiele miesięcy, zanim w ogóle zarejestrujesz pierwszych dziesięciu. I to tylko po to, żeby potem dowiedzieć się, że w sumie nie tego potrzebowali użytkownicy.
Dług techniczny zatem instrument finansowy. To pożyczka, którą zaciągasz, by kupić szybkość i możliwość adaptacji do feedbacku userów. Sekret skalowania nie polega na unikaniu pożyczki, ale na wiedzy, kiedy (i jak) ją spłacić.
POMOŻEMY CI Z DŁUGIEM TECHNICZNYM
Różnica między „dobrym” a „złym” długiem
Nie każdy dług jest taki sam. Tak jak w finansach, istnieje „dźwignia” i istnieje „toksyczny dług”.
Dobry dług (świadoma szybkość)
To sytuacja, gdy świadomie decydujesz się na skrót, by zweryfikować hipotezę biznesową.
- Zahardkodowana funkcjonalność: zamiast budować skomplikowany panel administracyjny do zarządzania ustawieniami, po prostu hardkodujesz go na razie.
- Procesy manualne: zamiast automatyzować przepływ onboardingowych e-maili, wysyłasz je ręcznie do pierwszych 50 użytkowników.
- Pomijanie dogłębnych testów: pomijasz pisanie kompleksowych testów automatycznych dla prototypowego UI, który może zostać usunięty w przyszłym tygodniu.
Dlaczego to jest dobre: Takie podejście kupuje Ci czas. Wchodzisz na rynek szybciej. Uczysz się, czego użytkownicy faktycznie chcą, zanim wydasz pieniądze na perfekcyjne rozwiązanie inżynieryjne.
Zły dług (przypadkowy i strukturalny)
To dług, który narastał przez niedbałość lub brak przewidywania, i który zabija momentum twojego produktu.
- Kod spaghetti: kod tak chaotyczny, że naprawa jednego buga tworzy dwa kolejne.
- Brak dokumentacji: jeśli Twój główny programista zostanie potrącony przez autobus, czy Twoja firma przestanie działać (tzw. bus factor)?
- Luki w zabezpieczeniach: ignorowanie podstawowych praktyk bezpieczeństwa to nie „skrót”, ale bezpośrednie narażanie firmy na poważne ryzyko
Sprawdź również:
- Dlaczego projekty IT upadają i jak temu zapobiec
- Czy Twój produkt po cichu niedomaga? Checklista kondycji produktu
Punkt zwrotny: kiedy spłacić dług?
Strefa niebezpieczeństwa dla większości startupów to faza „Scale-Up” – “dolina” między Twoim MVP (Minimum Viable Product) a dojrzałym produktem.
W fazie MVP szybkość jest wszystkim. Ale gdy znajdziesz product-market fit i zaczniesz skalować swoją aplikację, odsetki od Twojego długu technicznego zaczynają rosnąć. Będziesz wiedzieć, że dotarłeś do ślepego zaułka, gdy:
- Prędkość spada: development prostych funkcjonalności zajmuje dwa razy dłużej niż kiedyś.
- Bugi regresyjne: naprawiasz jedną rzecz, a coś niepowiązanego się psuje.
- Frustracja programistów: Twój zespół zaczyna narzekać na „walkę z kodem”.
I tutaj stajesz przed dylematem: Jeśli nadal będziesz ignorować dług, zatrzymasz się w miejscu – twój zespół będzie poświęcał więcej czasu na naprawy niż na nowe funkcjonalności. Z drugiej strony, jeśli zatrzymasz wszystko by „przepisać całą aplikację”, możesz stracić momentum rynkowe.
Jak zarządzać długiem (bez pisania kodu)
Nie musisz być CTO, by zarządzać długiem technicznym. Musisz tylko zadawać właściwe pytania biznesowe.
1. Pytaj „dlaczego?”, nie „jak?”
Gdy programiści mówią, że muszą zrefaktoryzować kod, zapytaj: „Jakie ryzyko biznesowe to redukuje?” lub „O ile szybciej pozwoli nam to budować w przyszłym miesiącu?” Wymuś, by rozmowa dotyczyła wartości biznesowej, a nie tylko estetyki kodu.
2. Zasada 20%
Nie zatrzymuj developmentu, by naprawić wszystko. Zamiast tego zarezerwuj 10-20% każdego sprintu na „utrzymanie i spłatę długu”. Pomyśl o tym jak o wymianie oleju w samochodzie. Nie przestajesz jeździć samochodem, by wymienić olej, ale jeśli nigdy tego nie zrobisz, silnik się zakleszczy.
3. Skup się na „gorących ścieżkach”
Nie musisz naprawiać całej bazy kodu. Zazwyczaj 80% Twoich bugów i spowolnień pochodzi z 20% plików. Zidentyfikuj te „gorące ścieżki” – części kodu, które modyfikujesz najczęściej – i spłać tam dług w pierwszej kolejności.
Podsumowanie: dług to narzędzie
W świecie startupów wygrywa nie ten, kto ma idealny kod, ale ten, kto wystarczająco szybko dostarcza wartość i przetrwa na rynku na tyle długo, by móc skalować biznes.
Odnoszący sukcesy founderzy traktują dług techniczny jak kartę kredytową. Używają go, by poruszać się szybko, gdy to ma znaczenie, i spłacają go odpowiedzialnie, zanim oprocentowanie ich zmiażdży.
Jeśli czujesz ciężar swojego legacy code’u lub nie jesteś pewien, czy Twój dług jest strategiczny czy toksyczny, możesz potrzebować świeżego spojrzenia. W Pragmatic Coders specjalizujemy się w pomaganiu founderom w nawigacji przez przejście z MVP do Scale-Up. Nie patrzymy tylko na kod, tylko na cele biznesowe, które za nim stoją.
Czy Twój produkt rzeczywiście jest gotowy do skalowania? A może ukryte problemy techniczne zahamują jego rozwój?
